3-4-2010
άρθρο Γ. Σούρλα

ΔΕΝ ΔΙΔΑΧΤΗΚΑΜΕ ΑΠΟ ΤΙΣ ΤΕΣΣΕΡΙΣ ΠΤΩΧΕΥΣΕΙΣ

Αν γνωρίζαμε ή είχαμε λάβει σοβαρά υπόψη όλοι μας, ιδιαίτερα τα οικονομικά επιτελεία των εκάστοτε κυβερνήσεων, τι υπέστη αυτή η χώρα από τον αλόγιστο δανεισμό, από δάνεια με επαχθείς όρους από το εξωτερικό, ίσως να μην είχαμε φτάσει σε αυτή την οικονομική κρίση με απρόβλεπτες συνέπειες.

Δεν υπάρχει καμία απολύτως δικαιολογία μετά από τις περιπέτειες που πέρασε η πατρίδα μας με αλλεπάλληλες οικονομικές κρίσεις να οδηγούμεθα σε μια ακόμη, την πιο επώδυνη.

Τα περί ανάγκης δανεισμού τάχα για την ανάπτυξη είναι ανυπόστατα γιατί υπήρξαν περίοδοι όπως εκείνοι του Κων/νου Καραμανλή, που ανοικοδομήθηκε η Ελλάδα χωρίς δάνεια, αλλά και κατά το απώτερο παρελθόν υπήρξαν τέτοιοι περίοδοι.

Οι οικονομικές κρίσεις και οι πτωχεύσεις προκύπτουν όταν οι κυβερνήσεις δεν προτάσσουν το κοινωνικό, εθνικό συμφέρον, δεν ασκούν υπεύθυνη, σώφρονα οικονομική πολιτική, αλλά υπολογίζουν το πολιτικό κόστος .

Πρώτη Πτώχευση: Το 1827 τρία χρόνια μετά τη σύναψη δύο δανείων (1824-1825), ακολούθησε η πρώτη πτώχευση της Ελλάδος. Επαχθής οι όροι του δανεισμού αφού εγγύηση για την πληρωμή των τόκων ήταν όλα τα δημόσια έσοδα και για το κεφάλαιο τα εθνικά κτήματα. Εκτός από οικονομικές οι επιπτώσεις από τη σύναψη των δανείων ήταν πολιτικές και δραματικά εθνικές με την διχόνοια, τον εμφύλιο σπαραγμό και τη δημιουργία ξενοκίνητων κομματικών σχηματισμών.

Δεύτερη Πτώχευση: Το 1843 μετά την χορήγηση δανείου με επαχθείς όρους επί Όθωνα σημειώθηκε η δεύτερη πτώχευση. Πρέπει να τονιστεί ότι για την εξυπηρέτηση του δανείου η Γαλλία και η Αγγλία εισέπρατταν το 30% των εισοδημάτων του δημοσίου και τα δάνεια μέχρι το τέλος του αιώνα πληρώθηκαν στο τριπλάσιο της πραγματικής αξίας τους.

Τρίτη Πτώχευση: Το 1893 ακολούθησε η τρίτη πτώχευση. Στα τέσσερα προηγούμενα χρόνια συνήφθησαν επτά εξωτερικά δάνεια με επαχθείς όρους και αυτά. Ο Χαρίλαος Τρικούπης που ανέλαβε πρωθυπουργία για έκτη φορά στις 30 Οκτωβρίου 1893 είπε το περιβόητον από το βήμα της Βουλής «δυστυχώς επτωχεύσαμεν». Τα μέτρα που εξήγγειλε προκάλεσαν θύελλα αντιδράσεων. Ο Τρικούπης αφού έλαβε ψήφο εμπιστοσύνης από τη Βουλή παραιτήθηκε. Μετά την συντριβή που υπέστη το Τρικουπικό κόμμα στις εκλογές ο Χαρίλαος Τρικούπης αποσύρθηκε από την πολιτική και μετέβη στη Γαλλία, όπου μετά από ένα χρόνο πέθανε.

Τέταρτη Πτώχευση: Η τέταρτη πτώχευση σημειώθηκε το 1932 επί Ελ. Βενιζέλου στην πρωθυπουργία. Πέρα από τα μεγάλα δάνεια αποκατάστασης των προσφύγων η Ελλάδα βρέθηκε στην δίνη παγκόσμιας κρίσης που ανέτρεψε τα οικονομικά δεδομένα.

Τα μέτρα που εξήγγειλε ο Ελ. Βενιζέλος και τα σχέδιά του για κοινωνικό μετασχηματισμό προκειμένου να αντιμετωπισθεί η οικονομική κρίση δεν έπεισαν τους πολίτες και τον οδήγησαν σε εκλογική ήττα.

Συμπερασματικά από την ιστορική αυτή αναδρομή για την πτώχευση προκύπτει ότι:

1) Οι πτωχεύσεις οφείλονται στη σύναψη δανείων με επαχθείς όρους, δάνεια που δεν αξιοποιήθηκαν για την ανάπτυξη των υποδομών αλλά κυρίως για κατανάλωση και κομματικές σκοπιμότητες.

2) Από την πτώχευση του 1843 και μέχρι το 1878 η Ελλάδα λόγω αρνήσεως των ξένων χρηματιστηρίων να τη δανειοδοτήσουν περιορίστηκε στη δική της εσωτερική οικονομία. Στα 35 αυτά χρόνια σημειώθηκε αύξηση των εσόδων χωρίς μάλιστα φορολογία και βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης των πολιτών. Ενώ από το 1878 μέχρι το 1893 που σημειώθηκε η Τρίτη πτώχευση συνήφθησαν όπως αναφέρθηκε επτά εξωτερικά δάνεια.

3) Εκτός από τις οικονομικές επιπτώσεις και επιδράσεις ιδιαίτερα στις ασθενέστερες οικονομικά τάξεις, ο δανεισμός ο αλόγιστος, που εξυπηρετεί πρόσκαιρες κομματικές σκοπιμότητες έχει και την εθνική του διάσταση.

Το κράτος που ζει με δανεικά, που οι ηγέτες του περιφέρονται από χώρα σε χώρα και ζητιανεύουν για ρυθμίσεις και νέα δάνεια, εκ των πραγμάτων οδηγείται σε πολιτική υποδούλωση. Καθίσταται ανίσχυρο να προασπίσει τα εθνικά του συμφέροντα αποδυναμώνοντας την εθνική κυριαρχία του. Πρέπει επιτέλους να αντιληφθούμε όλοι μας ότι τα δάνεια οδηγούν στην πολιτική εξάρτηση. Πρέπει επιτέλους να μάθουμε να ζούμε με τα δικά μας, να ανακτήσουμε την αξιοπρέπεια μας. Να αναλάβουμε τις ευθύνες μας και να μην κατηγορούμε τους ξένους γιατί δεν προστρέχουν σε βοήθεια.

• ► επόμ: ► Η ΑΘΕΑΤΗ ΠΛΕΥΡΑ ΤΟΥ ΕΠΟΥΣ ΤΟΥ 1940
• ◄ προηγ: ◄ Ο Γ. ΣΟΥΡΛΑΣ ΓΙΑ ΤΑ ΕΚΑΤΟ ΧΡΟΝΙΑ ΤΟΥ ΕΡΓΑΤΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΒΟΛΟΥ