5/5/2007
άρθρο Γ. Σούρλα

Ο ΑΝΘΙΜΟΣ ΓΑΖΗΣ ΚΗΡΥΞΕ ΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΣΤΙΣ 7 ΜΑΙΟΥ 1821 ΣΤΙΣ ΜΗΛΙΕΣ

Στον Άνθιμο Γαζή τον πρωτεργάτη της Φιλικής Εταιρείας ανατέθηκε να προετοιμάσει την επανάσταση στο Πήλιο και Θεσσαλία. Από το 1818 είχε καταστήσει τις Μηλιές στρατηγείο της Φιλικής Εταιρείας. Η αρχηγία του κινήματος ανατέθηκε στον Πηλιορείτη καπετάν Κυριάκο Βασδέκη. Ο Άνθιμος Γαζής στις 7 Μαίου του 1821 κήρυξε την επανάσταση της Μαγνησίας από την εκκλησία των Αγίων Ταξιαρχών στις Μηλιές. Εκεί ύψωσε μπροστά στο νάρθηκα τη σημαία, που είχε σχεδιάσει και κεντήσει η αδελφή του Μηλιώτη Γιάννη Δήμου, n Aσnμώ. Ο Γρηγόριος Κωνσταντάς, αν και ενημερώθηκε από τον Γαζή πολύ αργά για την εξέγερση του Πηλίου, συντάχθηκε με την απόφαση για το επαναστατικό κίνημα και εκφώνησε τον παρακάτω λόγο:

«Συμπατριώτες, ελευθεριά. Τα βάσανά μας ετελείωσαν, χαίρετε αδελφοί, χαίρετε. Όλον Το Γένος από άκρου εις άκρον είναι ανάστατον. Από την Ρουσίαν έως εις την Κρήτη όλοι οι αδελφοί μας χριστιανοί εσηκώθηκαν, συντρίβουν τις αλυσσίδαις τεσσάρων αιώνων τυραννίας. Οι εχθροί μας είνε ολιγώτεροι και πολεμούνται αναμεταξύ τους. Το αίμα χιλιάδων αθώων ψυχών έγινεν ωκεανός και θα καταποντίση τους τυρράνους. Ο Μωάμεθ δεν θα σώση πλέον τους Αγαρηνούς. Η εξουσία είνε εις την δύσιν της. Αγάπην και ομόνοιαν αδελφοί, αγάπην και έχετε και σωζόμεθα. Η ένωσις είνε η δύναμις. Είνε προτιμότερος ο ένδοξος θάνατος παρά n άτιμη ςωή. Ας αποθάνωμεν, τί την θέλομεν τέτοιαν ζωήν; Ας αποθάνωμεν όμως εκδικούμενοι τα αίμα των αδελφών μας, το αίμα τόσων γενεών χριστιανών όπου τους έσφαζαν αθεόφοβα οι άπιστοι Αγαρηνοί, Το αίμα των πατέρων μας έτρεξε ποτάμι. Αλλ' όχι, θα αποθάνωμεν, θα νικήσωμεν. Χαίρετε αδελφοί, χαίρετε, θα βασιλεύση η πίστι του Χριστού. Zήτω η ελευθερία.»

Τη ίδια μέρα κυκλοφόρησε σε όλα τα χωριά του Πηλίου πρoκήρυξη την οποία απnύθυνε «Προς τους λαούς της Ζαγοράς, των Φερών και της Αγιάς», με σπουδαίο πατριωτικό και επαναστατικό περιεχόμενο. Στις 9 Μαιου οι επαναστάτες όλων των χωριών συγκεντρώθηκαν στον Βόλο, στην περιοχή Επτά Πλατάνια. Η πολιορκία του Κάστρου του Βόλου δεν απέδωσε. Στις 11/23 Μαΐου 200 περίπου επαναστάτες από τον Βόλο πολιόρκησαν το Βελεστίνο και απελευθέρωσαν την περιοχή. Αργότερα αντιπρόσωποι από το Πήλιo και από άλλες περιοχές συνήλθαν στο Βελεστίνο. Η Συνέλευση εκείνη ονομάσθηκε «Βουλή της Θετταλομαγνησίας». Πρόεδρος εκλέχθηκε ο Άνθιμος Γαζής και Γραμματέας ο Φίλιππος Ιωάννου. Το Βελεστίνο ήταν επιλoγή του Γαζή για να τιμηθεί η πατρίδα του Pήγα! Οι αποφάσεις που πάρθηκαν για τον τρόπο που θα διοικούνταν η Θετταλομαγνησία, η σύνταξη δηλαδή του καταστατικού χάρτη ήταν επηρεασμένες από το πολίτευμα του Ρήγα.

Από έκθεσn που υπεβλήθη στο Γεώργιο Φιλάρετο (Βουλευτή Πnλίου και Φερών) πληροφορούμαστε πόσο ακριβά πλήρωσαν οι χριστιανοί του Βελεστίνου από τους Τούρκους αυτή τους τη συμμετοχή: «Εν τω Βελεστίνω υπήρχε προ του 1821 χριστιανική συνοικία εκατό περίπου οικογενειών. Οι Χριστιανοί ήσαν ευπορώτεροι των Οθωμανών έχοντες τα περισσότερα κτήματα και εμπορευόμενοι με διάφορα μέρη και την Βιέννην. Οι Οθωμανοί εγίγνωσκον από την εποχή του Ρήγα Φεραίου ότι οι συμπολίται των χριστιανοί είχον συνεννοήσεις μετά της Φιλικής Εταιρίας. Εποθφαλμιώντες δε επί της περιουσίας των ανέμενον κατάλληλον περίστασιν όπως την σφετερισθώσι.Κατά την επανάστασιν του 1821, σύροντες τους χριστιανούς εκ των εκκλησιών και των οικιών των δια της βίας, τους καθείργον εντός ενός χανίου. Κατόπιν προλιορκηθέντες από τους κατ΄αυτών επελθόντας Βολιώτας και διαλύσαντες την πολιορκίαν, διασκορπίσαντες τα άπειρα αυτών πλήθη, απεφάσισαν την σφαγήν και αιχμαλωσίαν των καθειργμένων χριστιανών ως μετασχόντων δήθεν της επαναστάσεως. Δια κλήρου εσφάζετο έκαστος οικογενειάρχης μετά των ενηλίκων αρρένων τέκνων του, ο δε κληρούχος ελάμβανε ως λάφυρον την περιουσία του παρ΄ αυτού σφαγέντος, την σύζυγον, τας θυγατέρας και τα ανήλικα τέκνα του. Ούτω οι δυστυχείς Χριστιανοί του Βελεστίνου κατεσφάγησαν αι οικογένειαί των ηχμαλωτίσθηκαν και η περιουσία των περιήλθεν εις τους Οθωμανούς, η δε συνοικία των επυρπολήθη και κατεστράφη εκ θεμελίων. Ολίγοι τινές εσώθησαν ...»

Δυστυχώς η Επανάσταση του Πηλίου εξαιτίας και των αντιδράσεων πολλών προεστών (κοτζαμπάσηδων), αλλά κυρίως των ισχυρών τουρκικών στρατιωτικών δυνάμεων του Μαχμούτ Πασά - Δράμαλη που ήρθαν από την Λάρισα, κράτησε περίπου μια εβδομάδα. Ο Γαζής πήγε στη Σκιάθο και στη Σκόπελο και αργότερα τον βρίσκουμε στο Ξηροχώρι (Ιστιαία), απ΄ όπου προσπαθεί να ενθαρρύνει τους πατριώτες που παρέμειναν επαναστατημένοι στο Τρίκερι, Λαύκο και Αργαλαστή μέχρι τον Αύγουστο του 1823.

• ► επόμ: ► Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ 7ης ΜΑΙΟΥ 1821 ΣΤΟ ΠΗΛΙΟ & ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΣΤ΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ
• ◄ προηγ: ◄ Ο Γ. ΣΟΥΡΛΑΣ ΓΙΑ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΗΣ ΣΤ' ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ