31-5-2005
άρθρο Γ. Σούρλα

ΚΟΣΟΒΟ Η ΕΠΟΜΕΝΗ ΜΕΡΑ

Η χρονιά που διανύουμε μπορεί να χαρακτηριστεί ως χρονιά των Δυτικών Βαλκανίων. Η διεθνής πίεση που ασκείται, οι διαπραγματεύσεις για το τελικό καθεστώς του Κοσόβου κι ο εναγκαλισμός που παρατηρείται μεταξύ των Αλβανών σε Τίρανα, Πρίστινα και Σκόπια συνθέτουν ένα μωσαϊκό πολλαπλών και αντικρουόμενων επιδιώξεων αλλά κι ένα ενδιαφέρον μείγμα ευκαιριών για τη χώρα μας.

Τις τελευταίες ημέρες δέχθηκα στη Βουλή αντιπροσωπεία Κοσοβάρων βουλευτών από όλα τα κόμματα, προκειμένου να ενημερωθούν για τη λειτουργία του Κοινοβουλίου μας τις σχέσεις των κομμάτων, τη νομοθετική διαδικασία, το ρόλο της αντιπολίτευσης και την κοινοβουλευτική συνεργασία. Υπογράμμισα στην πολυμελή αντιπροσωπεία τους ότι η Ελλάδα έχει συμβάλλει σταθερά για την έξοδο του Κοσόβου απ το αιματηρό παρελθόν, αλλά τους τόνισα και τα 8 κριτήρια του ειδικού εκπροσώπου του γ.γ. του ΟΗΕ κ. Χόλκερι που είναι απαραίτητα για να προσδιοριστεί το οριστικό καθεστώς του Κοσόβου. Αυτά είναι :
1) Η ελεύθερη και ανεμπόδιστη επιστροφή των προσφύγων.
2) Η λειτουργία των δημοκρατικών θεσμών
3) Το κράτος Δικαίου
4) Η ελευθερία μετακίνησης
5) Η ανταγωνιστική οικονομία της αγοράς
6) Τα δικαιώματα της περιουσίας
7) Ο ουσιαστικός διάλογος μεταξύ Βελιγραδίου-Πρίστινας
8) Η λειτουργία του Σώματος Προστασίας Κοσόβου

Η αποτίμηση της εφαρμογής αυτών των κριτηρίων αναμένεται να γίνει αυτό το καλοκαίρι. Ένα από τα κρίσιμα θέματα από το οποίο θα κριθεί εν πολλοίς και η στάση της διεθνούς κοινότητας αφορά την ασφάλεια των μη Αλβανικών κοινοτήτων και ειδικότερα των Σέρβων για την επιστροφή των χιλιάδων προσφύγων και εκτοπισμένων. Μα και να ληφθεί μέριμνα για την αποκατάσταση των καταστροφών εκκλησιών και πολιτιστικών μνημείων.

Οι διεθνείς εξελίξεις θέτουν ακόμα πιο επιτακτική την ανάγκη να υπάρξει σταθερότητα στη Βαλκανική με τέτοιο τρόπο που δεν θα επιτρέψει τη συντήρηση θυλάκων έντασης, συγκρούσεων και ανασφάλειας σε αυτή την πολύπαθη γωνιά της Ν.Α Ευρώπης. Η απομάκρυνση από τα 8 βασικά κριτήρια θα αντιμετωπιστεί από τη Συμμαχία με μεγάλη περίσκεψη εάν οι Κοσοβάροι-Αλβανόφωνοι –οι οποίοι στο παρελθόν έτυχαν υποστηρίξεως και αρωγής– σήμερα υιοθετήσουν τη σκληρή γραμμή του Αλβανικού αλυτρωτισμού και υπερφίαλα αναβαθμίσουν τους στόχους τους. Γι αυτό παραμένουν αξιόμαχες μονάδες της KFOR στην ευαίσθητη περιοχή (σύνολο 17.748 άνδρες εκ των οποίων και δυο Ελληνικοί λόχοι από 650 άνδρες για απρόβλεπτο χρονικό ορίζοντα).

Η περιγραφή των γεγονότων που συμβαίνουν το τελευταίο διάστημα στο Κόσοβο δεν αποκλείουν εντάσεις στην περιοχή αφού οι «μη προνομιούχοι» του Κοσόβου (Σέρβοι κυρίως αλλά και άλλες μειονότητες) αντιλαμβάνονται τις εξελίξεις ως απειλή για την προσωπική τους ασφάλεια.

Γι αυτό η Ελλάδα οφείλει:
1) Να εντείνει το ενδιαφέρον της με επεξεργασμένες παρεμβάσεις ώστε να εξασφαλιστούν τα συμφέροντα της χώρας.
2) Να προωθήσει άμεσα πολιτική προσεταιρισμού και στήριξης όσων Κοσοβάρων αντιτίθενται στην αναζωπύρωση των συγκρούσεων στα Βαλκάνια, έχοντας κατανοήσει τη συμπεριφορά εκείνων των εγκληματικών στοιχείων τα οποία εκμεταλλευόμενα την αλυτρωτική ρητορική κατασκευάζουν εγκληματικό μόρφωμα στις παρυφές της Ε.Ε.
3) Με κάθε τρόπο να προωθήσει την ιδέα ότι η οποιαδήποτε ανατροπή στην περιοχή θα επιτρέψει τη συντήρηση θυλάκων έντασης και αποσταθεροποίησης και η κατάσταση αναρχίας δεν θα γίνει ανεκτή.

Η χώρα μας είναι -εκ των πραγμάτων- η μοναδική χώρα μέλος της Ε.Ε. εγγυήτρια δύναμη στην περιοχή. Αλλά και μοχλός οικονομικής ανάπτυξης κι εξομάλυνσης περιφερειακών εντάσεων σε ολόκληρη την εύφλεκτη ζώνη των Βαλκανίων. Γι αυτό χρειάζονται οι πρωτοβουλίες, οι γέφυρες καλών σχέσεων και οι αποτελεσματικές συμφωνίες καλής γειτονίας απ το διπλωματικό μας οπλοστάσιο. Οι ΗΠΑ και η Ε.Ε βρίσκονται σήμερα σε μια στρατηγική αμηχανία απέναντι στις εξελίξεις στα Βαλκάνια. Δεν είναι σε θέση να επιβάλλουν την αναβολή μιας οριστικής διευθέτησης στο Κόσοβο μέχρι να ωριμάσουν οι συνθήκες για μια συνολική σταθεροποίηση. Από τη μια γνωρίζουν τις αποσταθεροποιητικές επιπτώσεις που θα έχει η ανακήρυξη του Κοσόβου σε ανεξάρτητο κράτος. Όπως γνωρίζουν ότι δεν μπορούν να αναλάβουν το κόστος της αντιπαράθεσης με τον Αλβανικό εθνικισμό. Κι έτσι προσφέρουν στους υπόλοιπους εμπλεκόμενους αντισταθμιστικά οφέλη για να εξασφαλίσουν τη συναίνεσή τους.

Σε λίγες εβδομάδες θα αρχίσουν οι διαβουλεύσεις για τη διευθέτηση του τελικού καθεστώτος του Κοσόβου. Η προστασία του εναπομείναντος Σερβικού στοιχείου και των άλλων μικρότερων μειονοτικών ομάδων (Ρόμα, Γκοράνι κ.α) αποτελεί σίγουρα το βασικότερο κριτήριο που πρέπει να εκπληρώσουν οι Κοσοβάροι. Για να σταματήσει και το δράμα των 700.000 Σέρβων που έχουν απομείνει στους θύλακες του Κοσόβου –τη Γκρατσάνιστα, τη Μητροβίτσα, το Ουρόσεβατς, το Ντέτσανι και τα μοναστήρια της περιοχής. Για να μην επαληθεύεται συνεχώς ο Ρίτσαρντ Χόλμπρουκ ο οποίος έχει χαρακτηρίσει το δρόμο απ το συνοριακό χωριό Μπλάτσε έως την Πρίστινα ως «περιοχές Ινδιάνων» -τον πιο επικίνδυνο δρόμο στα Δυτικά Βαλκάνια.

• ► επόμ: ► Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ ΣΤΑ ΒΑΛΚΑΝΙΑ ΣΤΟ ΔΡΟΜΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΩΜΕΝΗ ΕΥΡΩΠΗ
• ◄ προηγ: ◄ Το πολίτευμα του Ρήγα η αφετηρία των Ελληνικών Συνταγμάτων