5-10-2007

Ο 21ος αιώνας και η υλοποίηση των οραμάτων του Βελεστινλή

Διαφαίνεται ότι το πολίτευμα του Ρήγα για μια Παμβαλκανική Δημοκρατία ήταν προϊόν συνεκτιμήσεως πολλών παραγόντων και παραμέτρων, εξόχου πολιτικής διορατικότητας.

Ο Ρήγας γνώριζε την ιστορία των Βαλκανικών λαών και τις συνθήκες που επικρατούσαν. Άλλωστε και ο ίδιος τις έζησε από την παιδική του ηλικία και σχεδόν σ' όλη του τη ζωή.

Η διορατικότητά του επέτρεψε να προβλέψει τις εξελίξεις μετά την απελευθέρωση από τον τουρκικό ζυγό και τα προβλήματα που θα ανέκυπταν από την αφύπνιση των εθνοτήτων.

Για το λόγο αυτό εκπόνησε ένα καταστατικό χάρτη διακυβέρνησης της Βαλκανικής για την κατοχύρωση της πολυπόθητης ελευθερίας και τη διασφάλιση της ειρηνικής και δημιουργικής συμβίωσης όλων των λαών της περιοχής.

Στην περιοχή εξάλλου των Βαλκανίων και της Ανατολικής Μεσογείου τα κρατικά σχήματα ήταν πολυεθνικές αυτοκρατορίες που διαδέχονταν η μία την άλλη: η Ρωμαϊκή, η Βυζαντινή, η Οθωμανική. Το κράτος δεν συνέπιπτε με το Έθνος.

Ο Ρήγας προφανώς αυτή την κατάσταση ήθελε να αξιοποιήσει μέσα από ένα ελεύθερο δημοκρατικό πολίτευμα με σεβασμό στον άνθρωπο και στις πεποιθήσεις: πολιτιστικές, θρησκευτικές, εθνολογικές.

Είναι γεγονός ότι δεν κατέστη εκ των πραγμάτων δυνατή η εφαρμογή του Πολιτεύματος του Ρήγα και επομένως μπορεί να υποστηριχθεί ότι είχε μόνο θεωρητική σημασία ή ότι ήταν αποτέλεσμα έκφρασης ευσεβών πόθων.

Γεγονός όμως -ιστορικά επιβεβαιωμένο- είναι ότι η οργάνωση ξεχωριστών κρατών με τις καταγεγραμμένες διεκδικήσεις και συγκρούσεις οδήγησε τα Βαλκάνια στις γνωστές περιπέτειες και κατάστάσεις που ταλανίζουν ακόμη την περιοχή.

Το Όραμα του Ρήγα δικαιώνεται και από τις εξελίξεις στη Δυτική Ευρώπη.

Εκείνοι που αμφισβήτησαν η αμφισβητούν τη δυνατότητα διαβαλκανικής εργασίας δεν έχουν παρά να δουν τις χώρες της Δυτικής Ευρώπης.

Αποτελούν σήμερα μία κοινότητα 27 λαών με διαφορετική ιστορία, γλώσσα, θρησκεία, παραδόσεις. Παρά τις διαφορές αυτές προχώρησαν στην πολιτική - οικονομική - νομισματική ένωση.

Ξεπέρασαν τις διαφορές τους και έφθασαν στο σημείο να τροποποιούν Συντάγματα και νόμους για να τα προσαρμόσουν στις επιταγές της Ε.Ε.

Χώρες που πριν από 50 χρόνια συγκρούστηκαν και βάφτηκαν στο αίμα, σήμερα όχι μόνο συνεργάζονται αρμονικά, αλλά βρίσκονται ένα βήμα πριν από την σύσταση ομοσπονδίας.

Ποιος θα μπορούσε να φανταστεί ότι θα πρωταγωνιστούσαν στην υλοποίηση της Ιδέας της Ενωμένης Ευρώπης η Γερμανία του Αντενάουερ και η Γαλλία του Ντε Γκωλ!! Γιατί επομένως δεν θα μπορούσε να λειτουργήσει η Παμβαλκανική δημοκρατία του Ρήγα Βελεστινλή μετά την αποτίναξη του τουρκικού ζυγού και θεωρείται από ορισμένους ανεδαφική και ανεφάρμοστη; Ήταν τάχα περισσότερο ετερογενείς οι λαοί των Βαλκανίων από τους Άγγλους και Σκώτους, Ουαλλούς και Ιρλανδούς; Γιατί έπρεπε να χαθούν δύο αιώνες για να φθάσουμε στην πρόταση του Ρήγα; Γιατί επομένως δεν θα μπορούσε και η Νοτιανατολική Ευρώπη να προχωρήσει προς την κατεύθυνση αυτή;

Συνεχιστής του οράματος του Ρήγα Βελεστινλή υπήρξε ο Αλέξανδρος Παπαναστασίου ως Πρωθυπουργός το 1924. Πρόβαλε την ιδέα ίδρυσης βαλκανικής ομοσπονδίας «μιας ιδιαιτέρας κοινωνίας των βαλκανικών κρατών αποκλείοντας κάθε κίνδυνο ηγεμόνευσης οιουδήποτε βαλκανικού κράτους επί των άλλων», για να μπορούν να χαράξουν μια δική τους πορεία για την εξωτερική πολιτική χωρίς τις επιρροές και τις κατευθύνσεις των μεγάλων δυνάμεων προς την κατεύθυνση του δόγματος «τα Βαλκάνια στους Βαλκάνιους».

Για πρώτη φορά το 1930 εκπρόσωποι έξι βαλκανικών χωρών αποφασίζουν να καθίσουν στο ίδιο τραπέζι και να συζητήσουν για τη Βαλκανική συνεργασία και μάλιστα μετά από μακροχρόνιους ανταγωνισμούς και συγκρούσεις.

Και πάλι σιωπή δεκαετιών. Μετά από 43 χρόνια, το 1976, και ύστερα από πρωτοβουλία του Εθνάρχη Κων. Καραμανλή πραγματοποιείται Διαβαλκανική Διάσκεψη στην Αθήνα.

Η Ελλάδα με σύμβολο το Ρήγα και τα πλεονεκτήματα που διαθέτει οφείλει να συνεχίσει να εντείνει τις προσπάθειες για την προώθηση της Βαλκανικής συνεργασίας και ειρήνης στην πολύπαθη αυτή περιοχή. Αυτή θα είναι η καλύτερη δικαίωση του μεγάλου πατριώτη και οραματιστή, του μεγάλου Ρήγα Βελεστινλή.

Ο 21ος αιώνας πρέπει να είναι ο αιώνας υλοποίησης των οραμάτων του Ρήγα για τα Βαλκάνια και όλα δείχνουν ότι θα είναι.

Για μας προέχει να εντείνουμε τις προσπάθειες μας για να διασώ-σουμε τα μνημεία που συνδέονται με τη ζωή, τη δράση, το μαρτύριο του Ρήγα. Να τα αναδείξουμε και να τα αξιοποιήσουμε. Οφείλουμε να καταστήσουμε τη γενέτειρα του Ρήγα Κέντρο Αναφοράς της Διαβαλκανικής Συνεργασίας. Επιβάλλεται εδώ, στο Βελεστίνο, να αναπτυχθεί η υποδομή για την πραγματοποίηση Διαβαλκανικών Συναντήσεων και να αποτελέσει τη μόνιμη έδρα της γραμματείας της Διαβαλκανικής Συνεργασίας, όταν αποφασιστεί η σύστασή της. Εδώ να πραγματοποιούνται οι συναντήσεις Υπουργών και εμπειρογνωμόνων ανά τακτά χρονικά διαστήματα και βέβαια οι διαβαλκανικές διασκέψεις.

Το Διεθνές Ινστιτούτο Διαβαλκανικής Συνεργασίας που έχω την τιμή να προεδρεύω δραστηριοποιείται προς την κατεύθυνση αυτή. Σε ότι αφορά τη διάσωση των μνημείων, σε καλό δρόμο βρίσκεται η διάσωση του σχολείου του Ρήγα στη Ζαγορά.

Ακόμη, εντός των ημερών υπογράφεται το πρωτόκολλο συνεργασίας με τους Σέρβους για την αναπαλαίωση του Πύργου Νεμπόιζα που μαρτύρησε ο Ρήγας και οι σύντροφοι του και θα διατεθεί απαραίτητος χώρος για Μουσείο του Ρήγα.

*Το κείμενο του Γ. Σούρλα, αποτελεί ομιλία του στο Ε' Διεθνές Συνέδριο «Φεραί - Βελεστίνο - Ρήγας», οι εργασίες του οποίου ξεκίνησαν χθες στο Βελεστίνο και θα διαρκέσουν έως και την Κυριακή 7 Οκτωβρίου 2007.

• ► επόμ: ► Γ. ΣΟΥΡΛΑΣ: ΤΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑ ΤΟΥ ΡΗΓΑ ΘΕΜΕΛΙΟ ΓΙΑ ΤΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
• ◄ προηγ: ◄ Γ. ΣΟΥΡΛΑΣ: ΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΠΑΙΡΝΕΙ ΤΟ ΟΝΟΜΑ ΤΟΥ ΡΗΓΑ ΒΕΛΕΣΤΙΝΛΗ