ΕΛΕΝΗ ΣΚΟΥΡΑ

Η πρώτη γυναίκα στη Βουλή

eleni-skoura-1 Γεννήθηκε στον Βόλο το 1896, όπου τελείωσε τις γυμνασιακές της σπουδές. Σε ηλικία 19 ετών εγκαταστάθηκε στη Θεσσαλονίκη. Ήταν το γένος Παπαχρήστου. Σπούδασε νομικά, φωνητική, μουσική. Ανέπτυξε πλούσια κοινωνική και φιλανθρωπική δράση. Ασχολήθηκε με την περίθαλψη των προσφύγων μετά την Μικρασιατική καταστροφή. Το 1925 διετέλεσε αντιπρόεδρος του «Ασύλου Ορφανών Θηλέων Μακεδονίας» και πρόεδρος του Βρεφοκομείου «Άγιος Στυλιανός». Το 1937 εξελέγη αντιπρόεδρος της Χ.Ε.Ν. Θεσσαλονίκης και το 1939 πρόεδρος της «Στέγης Εργαζομένου Κοριτσιού».

Τον ίδιο χρόνο παντρεύτηκε τον Δημήτριο Σκούρα, διαπρεπή νομομαθή, γνωστό δικηγόρο της Θεσσαλονίκης. Ιδιαίτερα πατριωτική δράση ανέπτυξε κατά τον Ελληνοϊταλικό πόλεμο και την Κατοχή. Συνελήφθη από τους Γερμανούς και φυλακίσθηκε το καλοκαίρι του 1942 μαζί με τον σύζυγό της.

Μετά την απελευθέρωση, το 1945, ίδρυσε τον «Εθνικό Σύνδεσμο Ελληνίδων», που προσέφερε μεγάλη ηθική και υλική βοήθεια στον αναδημιουργούμενο Ελληνικό Στρατό.

Το 1946, κατά την τραγική περίοδο του εμφυλίου πολέμου, με ανάθεση των τότε βασιλέων, ανέλαβε την προεδρία της «Φανέλλας του Στρατιώτου» και την αντιπροεδρία «Των Φίλων του Στρατού». Επίσης ως εντεταλμένη του Εράνου Βορείων Επαρχιών ίδρυσε στον νομό Σερρών πολλά «Σπίτια του Παιδιού».

Στη συνέχεια προσέφερε τη φιλανθρωπική της δράση ως πρόεδρος της Ελληνικής Ομοσπονδίας των Επαγγελματιών και Επιχειρηματιών Γυναικών, λαμβάνοντας μέρος σε συνέδρια στο εξωτερικό, και οργάνωσε το πρώτο σεμινάριο στην Ελλάδα με 30 ξένους αντιπροσώπους απ' όλο τον κόσμο.

Τιμήθηκε με το στρατιωτικό μετάλλιο εξαίρετων πράξεων, με τον Ταξιάρχη του Βασιλικού Τάγματος Ευποιίας, με το χρυσό μετάλλιο του Αγίου Δημητρίου από τον Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης και με το αργυρό μετάλλιο του Δήμου Θεσσαλονίκης.

Στις 18 Ιανουαρίου του 1953, στις επαναληπτικές εκλογές, όταν κενώθηκε μία έδρα λόγω του θανάτου του βουλευτή Β. Μπακονίκα, η Ελένη Σκούρα εξελέγη με μεγάλη πλειοψηφία βουλευτής Θεσσαλονίκης με τον Ελληνικό Συναγερμό του στρατάρχη Παπάγου.

Η είσοδός της, της πρώτης γυναίκας βουλευτή στα χρονικά του ελληνικού κοινοβουλευτισμού, στη Βουλή, έδωσε μια άλλη διάσταση στην κοινωνική, την κοινοβουλευτική και γενικότερα στην πολιτική ζωή της Ελλάδας. Ο Πρόεδρος της Βουλής χαρακτήρισε την 2α Φεβρουαρίου 1953, που ορκίστηκε η Ελένη Σκούρα, «ως σταθμό εν τη ιστορία του Κοινοβουλίου» και «ως βράβευσιν της κοινωνικής «αι πολιτικής αρετής αυτής και των μακρών αγώνων προς την επικράτησιν των δικαιωμάτων των γυναικών».

Ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος, υπουργός Εθνικής Άμυνας τότε, είπε: «... Πράγματι, μόνον σήμερον ολοκληρώνεται εις την Ελλάδα η δημοκρατία. Μόνον σήμερον που εισέρχεται η πρώτη Ελληνίς εις την Βουλήν των Ελλήνων δικαιούμεθα να ισχυρισθώμεν κατά τρόπον απόλυτον ότι η Ελλάς είναι δημοκρατία θεωρούσα ισοτίμους όλους τους Έλληνας αδιακρίτως φύλου ...».

Η Ελένη Σκούρα συγκινημένη, αφού εξέφρασε την ευγνωμοσύνη της στον αρχηγό του Ελληνικού Συναγερμού στρατάρχη Παπάγο, που την επέλεξε ως υποψήφια, στην πρώτη αγόρευσή της στη Βουλή επεσήμανε: «Η τιμή αυτή, η οποία προσεγένετο εις το πρόσωπό μου, είμαι υποχρεωμένη να τονίσω και από την θέσιν ταύτην ότι αντανακλά προς όλας τας γενναίας Ελληνίδας, αι οποίαι τόσον εις τους ειρηνικούς όσο και τους πολεμικούς αγώνας του Έθνους μας από της απελευθερώσεώς του μέχρι σήμερον αφιέρωσαν με αλτρουϊσμόν όλην την δραστηριότητά των και αυτήν την ζωήν των εις έργα φιλανθρωπικά και εθνικά».

Στο διάστημα της βουλευτικής της θητείας έλαβε μέρος σε πολλές κοινοβουλευτικές επιτροπές, καθώς και στο Συμβούλιο της Ευρώπης. Το 1960 διετέλεσε πρόεδρος της «Ελληνικής Μέριμνας» και από το 1966 πρόεδρος του «Συνδέσμου Ενισχύσεως Κοινωνικής Ψυχιατρικής».

Η Ελένη Σκούρα αφιέρωσε πραγματικά τη ζωή της στους κοινωνικούς και εθνικούς αγώνες. Δεν περιορίστηκε στη νομική επιστήμη που σπούδασε. Ανέπτυξε πλούσια κοινωνική και πατριωτική δράση κατά τον Ελληνοϊταλικό πόλεμο και την Κατοχή.

Τον Φεβρουάριο του 1965 τρεις βουλευτές πρότειναν για την Ελένη Σκούρα, «την επί τριετίαν ουδέποτε απουσιάσασαν από τας συνεδριάσεις της Βουλής», «όλως εξαιρετικώς και όπως τιμής ένεκεν ου μόνον δι' ας στρατιωτικάς υπηρεσίας προσέφερεν, αλλά ως πρώτη Ελληνίς βουλευτής, ψηφίσωμεν απονομήν προσωπικής μηνιαίας συντάξεως εκ του Ταμείου Συντάξεως Βουλευτών».

Δυστυχώς δεν έγινε δεκτή η παραπάνω πρόταση για παροχή τιμητικής σύνταξης σ' αυτή. Ενώ ζούσε στο γηροκομείο λόγω οικονομικής αδυναμίας, πήρε και ένα ειδοποιητήριο από το Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ Θεσσαλονίκης για την πληρωμή νοσηλειών 4.960 δρχ. με την επισήμανση ότι εάν δεν τα πλήρωνε, θα προέβαινε το Νοσοκομείο σε κάθε νόμιμη ενέργεια εις βάρος της. Και όχι μόνο όλα αυτά, αλλά σε αναζήτηση πριν από λίγα χρόνια στο Νεκροταφείο Θεσσαλονίκης του τάφου της, διαπιστώθηκε ότι αυτός δεν υπάρχει πλέον, αλλά τα οστά της κατέληξαν στο σχετικό οστεοφυλάκιο.

Η Ελένη Σκούρα δεν τιμήθηκε, ανάλογα με την κοινωνική προσφορά της και τους πρωτοποριακούς αγώνες της, από τη Βουλή, την Πολιτεία γενικότερα και το κίνημα των γυναικών.

Σε μια από τις συναντήσεις μου με τον αείμνηστο Παναγιώτη Κανελλόπουλο, ο κορυφαίος πολιτικός και διανοούμενος μου επεσήμανε ότι ένα από τα σημαντικότερα γεγονότα της σύγχρονης πολιτικής ζωής ήταν η είσοδος της Ελένης Σκούρα στη Βουλή. Στη συζήτηση αυτή σταθήκαμε ιδιαίτερα και στην καταγωγή της από τον Βόλο και στα παιδικά της χρόνια εκεί. Το γεγονός αυτό με οδήγησε να ασχοληθώ ιδιαίτερα με την προσωπικότητα της Ελένης Σκούρα και θεώρησα υποχρέωσή μου, έστω και αργά, να γίνει μια προσπάθεια αποκατάστασης της μνήμης της. Έτσι σε συνεργασία με τους συγγενείς της τα οστά της μεταφέρθηκαν στον Βόλο και εναποτέθηκαν το έτος 2005 σε κενοτάφιο στο Νεκροταφείο του Βόλου.

Αυτή ήταν η Ελένη Σκούρα, που συνέδεσε το όνομά της με την ολοκλήρωση της δημοκρατίας. Πέθανε στο Γηροκομείο Θεσσαλονίκης στις 2 Φεβρουάριου 1991.

(από το βιβλίο του Γ. Σούρλα «Οι πολιτικοί της Μαγνησίας»)