«Η ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ»

ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ΜΕΤΑΠΟΛΙΤΕΥΣΗΣ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Η διατύπωση απόψεων και εκτιμήσεων για την κρίση που μαστίζει τη χώρα, την κατάρρευση του πολιτικού συστήματος, τα αίτια που οδήγησαν σ' αυτές τις εξελίξεις και το τι πρέπει να γίνει, μπορεί κατ' αρχήν να θεωρηθεί ότι έχει υποκειμενικό χαρακτήρα. Όταν μάλιστα είσαι πολιτικός και ανήκεις σε μια παράταξη, μπορεί να θεωρηθεί ότι απορρέει και από κομματικές σκοπιμότητες.

Τα όποια περιθώρια αμφισβήτησης απαλείφονται όμως, όταν έρχεται η κυβέρνηση και επιβεβαιώνει κατά τον πλέον επίσημο τρόπο την έκταση του προβλήματος σε θεσμικό και λειτουργικό επίπεδο. Όταν στην αιτιολογική έκθεση του σχεδίου νόμου: «Εκδίκαση πράξεων διαφθοράς πολιτικών και κρατικών αξιωματούχων» του Υπουργείου Δικαιοσύνης, που ψηφίστηκε από τη Βουλή στις 28/9/2011, μεταξύ άλλων αναφέρεται:

«Τα τελευταία χρόνια η χώρα μας έχει ταλαιπωρηθεί από μεγάλα σκάνδαλα διαφθοράς. Σε πολλά από αυτά, ως πρωταγωνιστές φέρονται πολιτικοί και κρατικοί αξιωματούχοι. Το αποτέλεσμα είναι να έχει κλονισθεί η εμπιστοσύνη των πολιτών απέναντι στην πολιτική και τους πολιτικούς και να έχει αποδυναμωθεί το σύνολο της θεσμικής μας λειτουργίας. Η αλήθεια είναι ότι κανένα από τα σκάνδαλα αυτά δεν έχει ακόμα οριστικώς διαλευκανθεί, μολονότι η αποκάλυψη πολλών ανατρέχει αρκετά χρόνια πριν. Ως αίτια καταγράφονται η έλλειψη ισχυρής πολιτικής βούλησης, οι διατάξεις του άρθρου 86 του Συντάγματος, αλλά και η χρόνια αδυναμία της δικαιοσύνης, με μεγάλες καθυστερήσεις στην απονομή της».

Πιο επίσημη παραδοχή δε θα μπορούσε να υπάρξει και πιο εύγλωττα να διατυπωθεί η πλήρης απαξίωση του πολιικού συστήματος που βρίσκεται στα πρόθυρα της κατάρρευσης, οι πολιτικοί έχουν ξεπέσει στα μάτια των πολιτών.

Επομένως προβάλλει επιτακτική η ανάγκη ριζικής εξυγίανσης της πολιτικής ζωής, η αποκατάσταση της τιμής και του κύρους του πολιτικού κόσμου, για να αποκτήσουν και πάλι την εμπιστοσύνη και την εκτίμηση των πολιτών. Επιβάλλεται η εξασφάλιση στέρεων δομών, πάνω στις οποίες θα μπορεί να οικοδομηθεί ένας σύγχρονος κοινοβουλευτισμός, ένα σύγχρονο πολιτικό σύστημα.

Πριν όμως γίνει αναφορά στα προτεινόμενα μέτρα για την αναγέννηση του πολιτικού συστήματος, προέχει να ερευνηθεί η παθογένειά του, να προσδιοριστούν τα γενεσιουργά αίτια που οδήγησαν στη χρεωκοπία και στην κατάρρευσή του. Έτσι θα είναι δυνατή η αιτιολογική, η ριζική αντιμετώπιση και όχι η συμπτωματική των προβλημάτων. Αναφορές και επικοινωνιακές τακτικές για συγκεκριμένες μεμονωμένες περιπτώσεις δεν αρκούν. Πρέπει το κακό να χτυπηθεί στη ρίζα του.

Βασικά αίτια της κρίσης του πολιτικού συστήματος στην Ελλάδα, είναι η διαφθορά, η διαπλοκή, τα σκάνδαλα, δηλαδή η έλλειψη διαφάνειας. Η διαφάνεια αποτελεί τη βασική προϋπόθεση του κράτους δικαίου, και πρέπει να διέπει τη λειτουργία του συνόλου του δημόσιου βίου, όλων των κλάδων της δημόσιας διοίκησης και της πολιτικής ζωής.

Στον πυρήνα αυτού του νοσηρού φαινομένου βρίσκεται το δίδυμο οικονομικής ολιγαρχίας – οικογενειοκρατίας, που μαζί με τους μηχανισμούς που διαθέτουν, με κυρίαρχο εκείνον των ΜΜΕ, συνιστούν το τρίγωνο της αμαρτίας. Συνιστούν ένα πανίσχυρο εξωθεσμικό κέντρο, που με τις δυνατότητες που διαθέτει και τις συνθήκες που διαμορφώνει, ποδηγετεί τη δημοκρατία μέχρι του βαθμού να λειτουργεί επιφανειακά, οριακά ωστόσο, ώστε να μην προκαλούνται κοινωνικές εκρήξεις, αλλά να εξασφαλίζονται ταυτόχρονα και οι προϋποθέσεις που θα διευκολύνουν την προώθηση των οικονομικών συμφερόντων των ολίγων σε βάρος του κοινωνικού συνόλου καθώς και την επικράτηση ορισμένων πολιτικών. Με το άφθονο χρήμα που διαθέτουν, δηλητηριάζουν το πολιτικό σύστημα, απονευρώνουν τους θεσμούς και αποδεκατίζουν τους ασυμβίβαστους και ανυπότακτους στα κελεύσματά τους.

Επί δεκαετίες τα νοσηρά φαινόμενα στην πολιτική ζωή της χώρας, αν και ορατά και παρά τις επισημάνσεις πολλών και τις κοινωνικές αντιδράσεις, αντιμετωπίζονταν δυστυχώς με «ασπιρίνες» (με ανούσιες πολιτικές και με φαυλοκρατικές μεθόδους) με κυρίαρχους στόχους την κατάκτηση της εξουσίας και το πελατειακό κράτος.

Οι προτάσεις και οι αποφάσεις για την αναγέννηση του πολιτικού συστήματος θα πρέπει να εκπορεύονται και να διέπονται από βαθύ αίσθημα ευθύνης απέναντι στην πατρίδα και σε όσους αγωνίστηκαν και θυσιάστηκαν για τις επερχόμενες γενιές, για την ανθρώπινη αξιοπρέπεια και τη δημοκρατία. Στους Έλληνες πολίτες, που συνήθως προηγούνται των πολιτικών ηγεσιών, έχουν ωριμάσει οι σκέψεις για μία διαφορετική δημοκρατία. Μία δημοκρατία ποιοτική, με κοινωνική δικαιοσύνη, χωρίς τις γεωγραφικές και τις προκλητικές οικονομικές ανισότητες. Χωρίς διακρίσεις, εξαιρέσεις και προνόμια απέναντι στους νόμους και στο Σύνταγμα, ανάλογα με την καταγωγή και την κοινωνική θέση, όπως δυστυχώς συμβαίνει σήμερα. Οι πολίτες απαιτούν πραγματική ενδυνάμωση των δημοκρατικών θεσμών, με πολιτειακές και πολιτικές μεταβολές, που θα εγγυώνται την ουσιαστική λειτουργία της δημοκρατίας.

Επί δεκαετίες ολόκληρες εκφράζονται από πολλούς ανησυχίες για το μέλλον της χώρας και την επερχόμενη χρεωκοπία του κοινοβουλευτισμού, όπως αυτός ασκείται σήμερα, χωρίς όμως καμιά ανταπόκριση από τους κατέχοντες την εξουσία. Γιατί κυρίαρχα της πολιτικής ζωής είναι η οικονομική ολιγαρχία και τα πολιτικά τζάκια. Είναι η νοοτροπία της αυθεντίας και της ιδιοκτησίας της εξουσίας, στην οποία συνήθως εναλλάσσονται συγκεκριμένες οικογένειες. Για αυτούς προέχει η εξυπηρέτηση συμφερόντων ατόμων, οικογενειών ή στενών κοινωνικών ομάδων και συντεχνιών έναντι των συμφερόντων της πατρίδας και του έθνους.

Τώρα όμως, που η κρίση του υπάρχοντος συστήματος έχει φθάσει στα όριά της, αν δεν γίνουν οι απαραίτητες βαθιές τομές, νομοθετικές και θεσμικές, τότε οι αναγκαίες και αναπότρεπτες μεταβολές θα επέλθουν και ίσως μάλιστα όχι με την επιβαλλόμενη δημοκρατική διαδικασία και τάξη. «Αυτοί που καθιστούν μια ειρηνική επανάσταση αδύνατη, κάνουν μια βίαιη επανάσταση αναπόφευκτη», τόνιζε ο Τζων Φ. Κέννεντυ.

Οι συνθήκες έχουν πλέον ωριμάσει για τη λήψη μεγάλων αποφάσεων ως προς την εφαρμογή των νόμων, την αναθεώρηση του Συντάγματος και την αναγέννηση του πολιτικού συστήματος. Το πόνημα αυτό, που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί και ως δεύτερη έκδοση του βιβλίου: «Διαφάνεια: προϋπόθεση Δημοκρατίας» με ειδικότερο προσανατολισμό στην αναγέννηση του πολιτικού συστήματος και περιλαμβάνει:

1. Τα στοιχεία της παθογένειας του πολιτικού συστήματος, που στο κέντρο τους είναι η οικονομική ολιγαρχία, τα πολιτικά τζάκια, η οικογενειοκρατία, που συγκροτούν τα εξωθεσμικά κέντρα. Επίσης, τους μηχανισμούς που διαθέτουν, όπως το πολιτικό χρήμα και ο έλεγχος των μέσων ενημέρωσης για την ποδηγέτηση της δημοκρατίας.

2. Τις προτάσεις για την αναγέννηση του πολιτικού συστήματος πέρα από εκείνες που αναφέρονται στην αναθεώρηση του Συντάγματος και που ανάγονται στην πολιτική βούληση, την εφαρμογή των νόμων, την
απαλλαγή γενικώς από τις κατεστημένες νοσηρές αντιλήψεις του παρελθόντος.

3. Τις προϋποθέσεις για την εξασφάλιση απαραίτητου ηθικού και κοινωνικού υπόβαθρου για να οικοδομηθεί ένα στέρεο σε δομή και λειτουργία πολιτικό σύστημα, που να εκφράζει τους πολίτες και να υπηρετεί με αξιοπιστία και διαφάνεια τις βασικές αρχές της δημοκρατίας.

4. Τα μέσα και τις διαδικασίες διαπαιδαγώγησης ώστε να καταστεί δυνατή η υλοποίηση των προτάσεων για την αναγέννηση του πολιτικού συστήματος αλλά και την εδραίωσή του πάνω σε αρχές που να εγγυώνται τον διαρκή εκσυγχρονισμό του σε βάθος χρόνου καθώς και την αρμονική σχέση των πολιτών με το σύστημα.

Για την έρευνα και τη γενική επιμέλεια του βιβλίου θα ήθελα να ευχαριστήσω τον επιστημονικό μου συνεργάτη στη Βουλή Δρ. Στυλιανό Γαλούκα, Γραμματέα του Παρατηρητηρίου Διαφάνειας της Νέας Δημοκρατίας και μελετητή των φαινομένων της διαφθοράς. Επίσης τον ερευνητή του Κέντρου Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών Παναγιώτη Καμηλάκη για τη φιλολογική - γλωσσική επιμέλεια του βιβλίου και τις διορθώσεις.

Να ευχαριστήσω επίσης το Νίκο Κατσαρό, πρώην Αντιπρόεδρο της Βουλής, που με τις εμπειρίες του, με τις νομικές του γνώσεις και τις κριτικές παρατηρήσεις του συνέβαλλε σημαντικά στην παρούσα έκδοση.

← Πίσω στο συγγραφικό έργο

• ► επόμ: ► Διαφάνεια Προϋπόθεση Δημοκρατίας
• ◄ προηγ: ◄ Πύργος Νεμπόισα - Οι τελευταίες μέρες του Ρήγα Βελεστινλή και των συντρόφων του